Προεκλαμψία και διατροφή

Η προεκλαμψία είναι η δεύτερη αιτία μητρικής θνησιμότητας παγκοσμίως. Είναι μία κατάσταση που ξεκινά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και συνήθως εμφανίζεται μετά την 20^η εβδομάδα. Ωστόσο, τα συμπτώματα της μπορεί να παραμείνουν και μετά τον τοκετό. Μια γυναίκα με προεκλαμψία αναπτύσσει υψηλή αρτηριακή πίεση, πρωτεϊνουρία (παρουσία πρωτεΐνης στα ούρα), οίδημα στα άκρα, στο πρόσωπο ή και σε ολόκληρο το σώμα. Εμφανίζεται σε ποσοστό 5-8% των κυήσεων και μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες επιπλοκές και στη μητέρα και στο έμβρυο.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισής της

Τα αίτια εμφάνισης της προεκλαμψίας παραμένουν άγνωστα. Μελέτες έχουν δείξει ότι πιθανές αιτίες είναι η ανεπαρκής ανάπτυξη του πλακούντα, με αποτέλεσμα να μην μεταφέρονται θρεπτικά συστατικά και αρκετό οξυγόνο στον πλακούντα, προκαλώντας αυξημένη αρτηριακή πίεση. Επίσης, πιθανές αιτίες που μπορεί να ευθύνονται για την εμφάνιση προεκλαμψίας είναι οι διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος, το οξειδωτικό στρες, η διατροφή.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Η προεκλαμψία ορισμένες φορές εμφανίζεται χωρίς συμπτώματα. Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά ή μπορεί να έχει ξαφνική έναρξη. Η παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης είναι ένα σημαντικό μέρος της προγεννητικής φροντίδας, επειδή το πρώτο σημάδι της προεκλαμψίας είναι συνήθως η αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Η αρτηριακή πίεση που υπερβαίνει τα 140/90mmHg είναι μη φυσιολογική.

Άλλα συμπτώματα που συνδέονται είναι: κατακράτηση νερού, πρωτεΐνη στα ούρα, πονοκέφαλοι, κόπωση, θολή όραση, αδυναμία ανοχής στο έντονο φως, ναυτία, έμετος, δύσπνοια, πόνος στην κοιλιακή περιοχή, μειωμένη ούρηση.

Πόσο σοβαρή είναι

Η προεκλαμψία λόγω του ότι μπορεί να προκαλέσει αύξηση της αρτηριακής πίεσης, μπορεί να επιφέρει βλάβη της εγκεφαλικής λειτουργίας. Μπορεί, επίσης, να βλάψει τη λειτουργία των νεφρών και του ήπατος και να προκαλέσει προβλήματα πήξης του αίματος, πνευμονικό οίδημα, επιληπτικές κρίσεις και, σε σοβαρές μορφές ή χωρίς θεραπεία, μητρικό και βρεφικό θάνατο. Τα μωρά μπορεί να αναπτυχθούν πιο αργά στη μήτρα ή να γεννηθούν πρόωρα, λόγω μειωμένης μεταφοράς θρεπτικών συστατικών και οξυγόνου από τη μητέρα στο έμβρυο.

Κίνδυνοι εμφάνισης προεκλαμψίας

Πρώτη εγκυμοσύνη

Προηγούμενη εμφάνιση υπέρτασης κατά την εγκυμοσύνη ή προεκλαμψίας

Γυναίκες κάτω των 20 ετών και άνω των 40 ετών

Παχυσαρκία

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας

Γυναίκες που είχαν υψηλή αρτηριακή πίεση ή νεφρική νόσο πριν την εγκυμοσύνη, σακχαρώδη διαβήτη, μεταμόσχευση οργάνων

Τεχνητή γονιμοποίηση

Διατροφική αντιμετώπιση

Αν και η προεκλαμψία δεν μπορεί να προληφθεί πλήρως, αλλάζοντας τον τρόπο διατροφής και ζωής, μπορούν να μειωθούν οι πιθανότητες εμφάνισής της.

Σωματικό βάρος

Η διατήρηση ενός ιδανικού βάρους είναι η προϋπόθεση για μία φυσιολογική εγκυμοσύνη. Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) μεταξύ 18.5 και 25 υποδεικνύει ένα φυσιολογικό βάρος. Ένας ΔΜΣ πάνω από 30 αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας.

Βιταμίνη D και ασβέστιο

Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να διατηρήσει την ομοιόσταση του ασβεστίου, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε μείωση της συστολικής και διαστολικής πίεσης.

Φυτικές ίνες

Μελέτες έχουν δείξει ότι γυναίκες στην εγκυμοσύνη, οι οποίες κατανάλωναν επαρκείς ποσότητες σε φρούτα και λαχανικά είχαν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας σε αντίθεση με τις γυναίκες οι οποίες προσλάμβαναν χαμηλές ποσότητες φυτικών ινών.  

Αντιοξειδωτικά

Οι αντιοξειδωτικές ουσίες όπως η βιταμίνη Α, C, και Ε διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της βλάβης από τις ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες μπορεί να επηρεάσουν τη βιολογική λειτουργία του κύτταρου με αποτέλεσμα  την παθογένεση της προεκλαμψίας.

Μικροβίωμα εντέρου

Τα θρεπτικά συστατικά παίζουν σημαντικό ρόλο στη σύνθεση της εντερικής μικροχλωρίδας. Διατροφή πλούσια σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης και μειωμένη σε επεξεργασμένα τρόφιμα  μπορεί να αλλάξει τη δομή της μικροβιακής κοινότητας. Τα λιπαρά οξέα που δημιουργούνται κατά τη ζύμωση, απορροφώνται από το έντερο στην κυκλοφορία του αίματος και επηρεάζουν πολλαπλές διεργασίες όπως ο ενεργειακός μεταβολισμός, η ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, το νευρικό σύστημα και τις λειτουργίες των αιμοφόρων αγγείων για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

^{Βιβλιογραφία}

^{Aouache, R., Biquard, L., Vaiman, D., & Miralles, F. (2018). Oxidative stress in preeclampsia and placental diseases. International journal of molecular sciences, 19(5), 1496.}

^{Jeyabalan, A. (2013). Epidemiology of preeclampsia: impact of obesity. Nutrition reviews, 71(suppl_1), S18-S25.}

_{Khaing, W., Vallibhakara, S. A. O., Tantrakul, V., Vallibhakara, O., Rattanasiri, S., McEvoy, M., & Thakkinstian, A. (2017). Calcium and vitamin D supplementation for prevention of preeclampsia: a systematic review and network meta-analysis. Nutrients, 9(10), 1141.}

^{Li, J., Zhao, F., Wang, Y., Chen, J., Tao, J., Tian, G., … & Cai, J. (2017). Gut microbiota dysbiosis contributes to the development of hypertension. Microbiome, 5(1), 1-19.}

^{Lv, L. J., Li, S. H., Li, S. C., Zhong, Z. C., Duan, H. L., Tian, C., … & Yin, A. H. (2019). Early-onset preeclampsia is associated with gut microbial alterations in antepartum and postpartum women. Frontiers in cellular and infection microbiology, 9, 224.}

^{Samur, G., Akkus, O. O., Ede, G., Ayaz, A., Akyol, A., Akkus, M., & Danisman, N. (2016). Nutritional status among women with preeclampsia and healthy pregnant women. Progress in Nutrition, 18(4), 360-368.}

^{Taravati, A., & Tohidi, F. (2018). Comprehensive analysis of oxidative stress markers and antioxidants status in preeclampsia. Taiwanese Journal of Obstetrics and Gynecology, 57(6), 779-790.}

^{Yusuf, H., Subih, H. S., Obeidat, B. S., & Sharkas, G. (2019). Associations of macro and micronutrients and antioxidants intakes with preeclampsia: A case-control study in Jordanian pregnant women. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 29(5), 458-466.}