Διατροφικές Διαταραχές

Οι διατροφικές διαταραχές είναι πολύπλοκες ψυχικές ασθένειες που σχετίζονται με διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά και με έντονη ανησυχία για το σωματικό βάρος ή σχήμα. Οι διατροφικές διαταραχές δεν αφορούν μόνο το φαγητό, αλλά και τα συναισθήματα. Σε σοβαρές περιπτώσεις μία διατροφική διαταραχή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές συνέπειες στην υγεία και αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο. Υπάρχουν πάρα πολλά στερεότυπα για το ποιος μπορεί να έχει αναπτύξει μία διατροφική διαταραχή. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει μία διατροφική διαταραχή  ανεξαρτήτου ηλικίας, εθνικότητας, φύλου, κοινωνικού και πολιτισμικού υπόβαθρου. Ωστόσο, έφηβοι μεταξύ 13 και 17 ετών είναι αυτοί που μπορεί να εμφανίσουν πιο συχνά διατροφικές διαταραχές.

Τύποι διατροφικών διαταραχών

• Νευρική ανορεξία. Το άτομο προσπαθεί να τρέφεται όσο το δυνατόν λιγότερο, επειδή έχει μία διαστρεβλωμένη εικόνα του σώματός του, νομίζοντας ότι έχει παραπάνω βάρος απ’ ότι έχει στην πραγματικότητα. Ελέγχει τακτικά το σώμα του και αποφεύγει τη θέα του καθρέφτη ή της ζυγαριάς. Το κυριεύει ένας φόβος αύξησης του βάρους του.
• Νευρική βουλιμία. Σ’ αυτήν την περίπτωση καταναλώνονται ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες τροφής σε μικρό χρονικό διάστημα. Κατά τη διάρκεια ενός βουλιμικού επεισοδίου το άτομο δεν αντιλαμβάνεται το μέγεθος της τροφής ή το πόσο γρήγορα τρώει. Μετά από ένα βουλιμικό επεισόδιο, υπάρχει συνήθως χρήση καθαρκτικών, διουρητικών, η πρόκληση έμετου ή και υπερβολική άσκηση για να αντισταθμιστεί η υπερκατανάλωση της τροφής που προηγήθηκε.
• Επεισοδιακή υπερφαγία. Εκεί το άτομο καταναλώνει πολύ μεγάλες ποσότητες φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς να αισθάνεται το τί κάνει αυτή τη στιγμή. Σε αντίθεση με τη βουλιμία, στην ψυχαναγκαστική υπερφαγία το άτομο δεν προκαλεί κάποια αντισταθμιστική μέθοδο για να απαλλαγεί από τις θερμίδες π.χ. έμετος.
• Αποφευκτική/ Περιοριστική διαταραχή πρόσληψης τροφής. Είναι μία κατάσταση κατά την οποία το άτομο αποφεύγει συγκεκριμένα τρόφιμα ή είδη τροφίμων περιορίζοντας την πρόσληψή τους. Στη συγκεκριμένη κατάσταση δε συνδέεται η αντίληψη που έχει το άτομο για το σωματικό βάρος ή σχήμα.
• Διατροφικές διαταραχές μη προσδιοριζόμενες διαφορετικά. Στη συγκεκριμένη κατηγορία τα άτομα δεν ταιριάζουν ακριβώς με τις προϋποθέσεις όλων των παραπάνω. Μία τέτοια κατάσταση περιλαμβάνει το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας. Αυτή η διαταραχή έχει ως χαρακτηριστικό την υπερφαγία κατά τη διάρκεια της νύχτας, όπου το άτομο ξυπνάει και καταναλώνει πολύ φαγητό ή τρώει αρκετά μεγάλες ποσότητες τις νυχτερινές ώρες ύστερα από το βραδινό του γεύμα.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα διαφέρουν μεταξύ των ατόμων και του κάθε τύπου διαταραχής. Ωστόσο, όμως, ορισμένα σημάδια μπορεί να είναι κοινά, όπως:

• Η κατανάλωση πολύ λίγου ή πάρα πολύ φαγητού.
• Η αποφυγή κοινωνικοποίησης που εμπλέκεται το φαγητό.
• Ο πολύ χρόνος ανησυχίας και ενασχόλησης με το βάρος και το σχήμα του σώματος.
• Οι αλλαγές στη διάθεση, το άγχος ή η κατάθλιψη.
• Η υιοθέτηση πολύ αυστηρών διατροφικών συνηθειών και επιλογών.
• Η χρήση καθαρκτικών μετά το φαγητό.
• Η υπερβολική άσκηση.
• Η απόσυρση από κοινωνικές και οικογενειακές εκδηλώσεις.

Αιτίες

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη αιτία που να προκαλεί διατροφικές διαταραχές. Είναι ένα σύνολο παραγόντων που μπορεί να το προκαλέσουν, όπως ψυχολογικοί, γενετικοί, περιβαλλοντικοί. Πιθανώς να αναπτυχθεί μία διαταραχή όταν:

• υπάρχει ανησυχία για το βάρος ή όταν υπάρχει πίεση από την κοινωνία ή το εργασιακό περιβάλλον ώστε το άτομο να μείνει με όσον το δυνατόν χαμηλότερο βάρος (πχ αθλητές, χορευτές)
• υπάρχει σεξουαλική κακοποίηση
• ένα μέλος της οικογένειας ή το ίδιο το άτομο έχει ιστορικό διατροφικών διαταραχών, κατάθλιψης ή χρήσης ουσιών
• υπάρχει επίκριση για τις διατροφικές συνήθειες ή για το σχήμα του σώματος ή για το βάρος
• υπάρχει άγχος, τελειομανία, χαμηλή αυτοεκτίμηση

Θεραπεία

Η θεραπεία διαφέρει ανάλογα με τον τύπο, τη σοβαρότητα και την αιτία της διατροφικής διαταραχής. Δε βιώνουν όλοι τα ίδια συμπτώματα ενώ δεν ανταποκρίνονται όλοι με τον ίδιο τρόπο σε μία διατροφική διαταραχή. Η θεραπεία θέλει χρόνο και δεν είναι ίδια για όλους. Κάποια άτομα μπορεί να επηρεαστούν παραπάνω και κάποια άλλα λιγότερο. Κάποιες φορές μέσα από τη θεραπεία της διατροφικής διαταραχής μπορεί να αντιμετωπιστούν και άλλα προβλήματα είτε σωματικά είτε ψυχικά. Οι διατροφικές διαταραχές μπορεί να αντιμετωπιστούν, αρκεί να ζητηθεί βοήθεια.

Εάν πιστεύετε ότι έχετε ή γνωρίζετε κάποιον από το περιβάλλον σας ο οποίος έχει μία διατροφική διαταραχή ή εμφανίζει σημάδια, ζητήστε βοήθεια από έναν επαγγελματία υγείας.

Είναι πολύ σημαντικό το κάθε άτομο να αποκτήσει μία υγιή σχέση με το φαγητό και να βελτιώσει τις διατροφικές του συνήθειες και συμπεριφορές για μια καλύτερη ποιότητα ζωής. 

Για οποιαδήποτε διατροφική υποστήριξη χρειάζεστε, επικοινωνήστε μαζί μου.

Βιβλιογραφία